Thomas Lange
werd op 10 december van het jaar 1796 in Jevnaker geboren. Jevnaker
ligt in Scandinavië, in Noorwegen. Thomas groeit op in een streng
christelijke omgeving. Wat is het voor een wereld, waar Thomas in
terecht komt? Een warm familieleven, mensen hadden in die tijd veel
kinderen. Thomas is derde in de serie en de tweede zoon. Het gezin woont
in een goede, redelijk ruime, pastorie met een bijbehorende grote
boerderij in het Noorse dorp Jevnaker. De vader van Thomas is predikant
in een goede parochie, ongeveer 60 km ten Noorden van Christiania
(Oslo).
Natuurlijk moet ik het bestaan van de glasfabriek "Hadeland Glassverk" vermelden. Niemand kon toen nog vermoeden dat het bedrijf ruim twee eeuwen later nog zou bestaan. "Hadeland Glassverk" was een heel apart element in de dorpsgemeenschap. Kunstig vervaardigde glazen bekers, schalen en drinkglazen, vonden hun weg aan boord van één van de vele schoeners of topzeilschepen naar verre landen. Dominee Lange rekende zelfs de bedrijfsleiding en de medewerkers van dit bedrijf onder zijn gemeenteleden, naast de gebruikelijke landbouwende bevolking. Vele fabrieksarbeiders bezochten na de lange werkweek op de zondagmorgen het rustieke kerkje, om een opbouwend woord voor de komende week te horen. De pastorie, waar het gezin de Lange woont, ligt wat buiten het centrum. Thomas' kinderjaren spelen zich af in een dunbevolkt gebied met zowat geen en dan nog slechte wegen.
Voor de kinderen een zeer prettige omgeving om op te groeien. In die
tijd had men nog nooit van auto's gehoord, een zegen voor de
dorpsgemeenschap. Een telefoon was een futuristisch apparaat, dat
slechts in de verbeelding van een begaafd denker bestond.
Internet, een netwerk van aan elkaar geschakelde apparaten om boodschappen over te brengen, een belachelijk idee. De boodschap werd met ganzenveer op het perkament vakkundig neergeschreven en aan de man op de bok van de eerstvolgende postkoets meegegeven.
Paard en wagen, ja die trokken voorbij en alles ademde de rust van weleer. Met de handzeis werd het gras gemaaid en de landarbeiders brachten lange dagen buiten door. Bossen en meren, velden en vee, met lichte, lange zomerdagen en veel sneeuw in de winter,dat waren de contouren, waarin men zich thuis voelde.
Niemand had nog weet van het geavanceerde marimtime bedrijf, dat zich aan het begin van de 21e eeuw in Kongsberg zou vestigen. Dat
waren
afschuwelijke denkbeelden: zacht piepende kastjes, schakelaars met
twinkelende lichtjes en rechthoekige schermen, waarop je zelfs kaarten
tevoorschijn kon toveren. Men vertrouwde voor de zeevaart op het vaardig
geconstrueerde in koper gevatte kompas, dat met een heuse ronde
glasplaat werd afgedekt. De koperen scheepsbel, diende als alarm bij
dreigend gevaar. Futuristische instrumenten, die beelden lieten
oplichten? Alleen het denken daaraan zou de hartslag laten vibreren. Ja,
wellicht moest men voor een aderlating naar de dorpsdokter, als men een
dergelijk schouwspel zou zien.
Noorwegen is dan al sinds lange tijd met Denemarken verenigd in een koninkrijk met de Deense koning als staatshoofd. De bestuurders, zeg maar het politieke gezag, in Noorwegen hebben in die tijd over het algemeen een Deense achtergrond.
Zo ook dominee Lange, zijn familie was namelijk in de vorige (17e eeuw) in Denemarken gevestigd. De herinnering aan de Deense achtergronden zal bij de Langes na een eeuw wel wat vervaagd zijn. Na de Franse revolutie wordt Denemarken-Noorwegen betrokken in de Napoleontische oorlogen. Tot 1807 heeft Noorwegen niet veel te lijden, maar dat verandert met het Engelse bombardement op Kopenhagen.
Danmark-Norge komt in oorlog met Engeland. De Engelse vloot blokkeert de Noorse kust, zodat er hongersnood in de steden is. Velen sterven in 1807, 1808 en 1809.
De consequenties voor de familie Lange waren echter niet zo groot, naar men mag aannemen.
De zoons Hans Nicolai en Otto Vincent worden even zo goed in het jaar 1807 naar school in Kongsberg gestuurd en beide studeren rustig vele jaren. Het is overigens merkwaardig dat niet Thomas, de tweede zoon, naar school gestuurd wordt, maar zijn een jaar jongere broer Otto.
Is het dan al duidelijk dat Thomas niet zal gaan studeren? Lokt de zee zo vroeg? Thomas is in het jaar dat zijn broers naar school gaan elf jaar oud.
De familie is weliswaar zeer betrokken bij openbaar bestuur, kerk, politiek,
economie en religie, maar er zijn - zoals hiervoor beschreven - ook connecties met de scheepvaart. Vader Johan Jørgen bezit immers omtreeks 1760 met zijn vijf broers het schip de "Sex Brødre" en oom David brengt zijn leven op zee door. Het past dus in de familietraditie dat een zoon naar zee gaat. Maar misschien ontbrak er wat aan zijn studiezin. Maar als Thomas in 1827, op
31-jarige
leeftijd, gaat trouwen, verklaart de dan residerende predikant in
Jevnaker dat hij een rechtschapen, fatsoenlijke jongeman is, die een
opleiding in de scheepvaart heeft gevolgd, zodat aangenomen mag worden
dat er bij de beroepskeuze geen negatieve factoren een rol speelden.
Gewoon een avontuurlijke jongen, uit een familie met een zeevarende
traditie, die de wereld in wilde.
En dan gaat Thomas ook varen... hij kiest de zee, het ruime sop.
[wordt vervolgd]
Bron/idee: 19e eeuwse scheepvaart - kapitein Thomas Lange http://www.ehrhardt.nl
© Matti, 14 mei 2008
18e eeuwse 'sfeertekening' over de scheepvaart'
Reacties op mijn blogs stel ik altijd op prijs.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten