dinsdag 22 oktober 2013

338. Sinterklaasje kom maar binnen met je knecht


Het duurt nog even voordat het Sinterklaasfeest, ons favoriete volks- en kinderfeest, in alle hevigheid losbarst. Misschien zal het feestelijke tintje dit jaar (2013) toch ontbreken, als het aan de Verenigde Naties ligt. Wellicht helemaal geen Sinterklaas, luidt het advies. Lees goed: advies. Adviezen kun je ook naast je neerleggen.

Nog even en dan hoor je overal: De Sint is weer in het land. Zijn komst wordt meestal al ruim van te voren aangekondigd met ladingen folders van speelgoedleveranciers, die door de brievenbus glijden, winkeletalages vol pepernoten, marsepein en chocoladegoed. Dat hele gebeuren wordt omlijst met Zwarte Pieten, de donkergekleurde helpers van de Sint, die - zoals de legende zegt - zwart zijn geworden van het klimmen door de schoorsteen. Juist die Zwarte Piet heeft het zwaar te verduren. Die moet dus straks gaan ontbreken als het aan een onderzoekscommissie van de Verenigde Naties ligt.
Want Piet en zeker een zwarte, is een racistisch fenomeen, zo wordt gesteld. Een knecht. Volgens professor Verene Shepherd, mensenrechtenonderzoeker bij de Verenigde Naties en hoofd van de VN-werkgroep die onderzoek doet naar Zwarte Piet, moet Nederland stoppen met het sinterklaasfeest omdat Zwarte Piet 'racistisch is' en 'een terugkeer naar de slavernij'. Een ander synomiem voor knecht is: helper, assistent, hulp. Wie heeft er geen hulp nodig? Het Witte Huis zit vol met 'assistenten'. Bovendien is de president van Amerika nog zwart ook. Hij heeft tal van witte helpers, knechten. En Lance Armstong dan, de Amerikaanse wielrenner, had die ook geen knechten? Die fietsten zonder enig nadenken achter hem aan... Tja, zo kunnen we nog wel even.

Wellicht is mevrouw Shepherd ook niet op de hoogte van het feit dat in Nederland nooit enige slavernij heeft plaatsgevonden en dus van terugkeer in het geheel geen sprake is. Zij is waarschijnlijk ook niet bekend met het feit dat de eigen 'Santa Claus-figuur', is afgeleid - en zijn inspiratie vond in de Nederlandse Sinterklaaslegende. In de 17e eeuw al brachten kolonisten namelijk dit vrolijke feest naar New York*. Wellicht moeten ze in de USA toch eerst gaan overwegen of ze 'Santa Claus' wellicht in de ban gaan doen, voordat ze zich met een klein land in Europa gaan bemoeien. Je zou je bijna gaan afvragen of de Verenigde Naties geen belangrijker zaken om handen hebben dan een onschuldig kinderfeest met pepernoten en marsepein in de Lage Landen. Santa Claus moet onmiddellijk die elanden, die opgejaagd worden om de zware slee voort te trekken bevrijden. Dat neigt naar dierenmishandeling. Wat moet ik eigenlijk met 'Rudolph the Red Nosed Reindeer' aan?


Het feest van Sint Nicolaas is diep verankerd in de Westerse cultuur. Nicolaas was in de Middeleeuwen een geliefde heilige. Niet alleen in Nederland, maar ook heel Europa, tot in het huidige Turkije en Rusland toe. Nicolaas was oorspronkelijk de bisschop van Myra, een Turks dorpje ten zuidwesten van Antalya (toen Grieks gebied). Na zijn dood op 6 december 342 (of 352, daar zijn de meningen nog over verdeeld) werd hij al snel heilig verklaard en werd hij in heel West Europa vereerd.
Wat misschien wel aardig is om te vermelden, dat voorbeelden van die traditie, ook in de wat kwalitatiever muziek terug te vinden is. Het dameskwartet Anonymus 4 nam ooit een cd op met vroeg Middeleeuwse Engelse Sint Nicolaasliederen. De liederen vertellen de legendes en wonderen die Nicolaas tijdens zijn leven én na zijn dood heeft gedaan. De teksten zijn deels in het Engels van de Middeleeuwen, dat nog vrij veel weg heeft van het Middelnederlands. Het is een prachtig album, want het is opgenomen in een kerk. De minkant daarvan is dat er daarom alleen iets te veel galm in de opnamen zit, maar ach, een kniesoor die daarop let.

Gelukkig duurt het nog ruim een maand, verwacht ik, voordat de obligate sinterklaasliedjes door alle winkelstraten schallen.

Als de pakjesboot eenmaal is aangekomen, houd je geen kind meer bij de aantrekkelijke etalages vol speelgoed vandaan. Niemand die dan nog terugblikt op het feit dat er ook een legende is uit het leven van Nicolaas dat het wonder van de gepekelde jongetjes beschrijft (tijdens een hongersnood had een slager drie jongetjes gekidnapt, in stukken gesneden en in een vat met pekel gestopt om ze te bewaren. Nicolaas komt hier achter en wekt de jongetjes weer tot leven), zijn andere wondere daden en uiteindelijk zijn dood. Eveneens is er niemand die zich  realiseert dat wij heden ten dage geen zwarte schoorstenen vol roet meer in onze moderne woningen hebben, maar keurig milieuviendelijke cv-ketels, die met een stalen of smalle aluminiumpijp door het dak gevoerd worden. Geen zwarte piet die daar zonder schade een pakje doorheen werpt. Het kinderfeest ademt één en al nostalgie, want wie vaart er nog met een stoomboot, behalve de Sint?

Laten we eerlijk zijn: het is een prachtig feest, een hoogtepunt van ons Nederlands culturele erfgoed, waarin het geven van cadeautjes net zo belangrijk is als het ontvangen. Die Sinterklaasliedjes zijn best nog wel gezellig en redelijk aan te horen. Anders is dat met het opgeklopte, opgefokte sentimentele kerstgekwezel (vergeef mij de terminologie) dat de rest van de decembermaand over het winkelende publiek wordt uitgegoten, maar dit terzijde. Ik zou het bijvoorbeeld spuugzat worden om in iedere shoppingmall in de USA het 'Jingle Bells' en 'Santa Claus is coming' over mij heen gestort te krijgen.

Wat mij betreft mag de Sint komen, inclusief zwarte Pieten, want een paar dagen later zijn ze toch weer blank. Wellicht kunnen de leden van de VN-commissie, die voornemens is straks 'kennis te komen maken' met het Nederlandse Sinterklaasfeest, meehelpen om de zwarte knechten weer wit te wassen.

By the way, maybe can the Mrs. Shepherd have a look on the website of the Saint Nicolascenter** in Holland, Michigan (of all places) http://www.stnicholascenter.org/pages/who-is-st-nicholas/

© Matti, 22 oktober 2013
Reacties op mijn blogs stel ik altijd op prijs


*Source: The American version of the Santa Claus figure received its inspiration and its name from the Dutch legend of Sinter Klaas, brought by settlers to New York in the 17th century.
http://www.the-north-pole.com/history/
**Source http://www.stnicholascenter.org/pages/who-is-st-nicholas/

Geen opmerkingen: